red-kor

W cudzysłowie, nie w cudzysłowiu… czyli co wziąć „w łapki”?

Cudzysłów jest niezwykle kłopotliwy. Nie tylko jeśli chodzi o jego stosowanie w tekście, lecz także w kwestii samej odmiany słowa. Wiele osób błędnie przypisuje mu bowiem fleksję analogiczną do wyrazu „posłowie”, a zatem „w posłowiu”, zamiast poprawnego „w cudzysłowie”. W zapamiętaniu odpowiedniej formy może pomóc rozbicie „cudzysłowu” na części składowe. Żeby nie zapomnieć, że powinniśmy mówić „w cudzysłowie”, wystarczy zapamiętać, że cytując, podajemy dany tekst „w cudzym słowie”, a nie „w cudzym słowiu”. Innym sposobem może być wpojenie sobie, że „cudzysłów” odmienia się tak samo jak „rów” lub „połów” (nie mylić z „połową”!).

co zapisać w cudzysłowiu

Co zapisać w cudzysłowie?

Jako że tekst pisany jest w większości przypadków formą monologową, najczęściej w tak zwanych łapkach, czyli w cudzysłowie, zapisujemy przytoczone fragmenty innych publikacji bądź wypowiedzi innych osób. Nie jest to jednak jedyne zastosowanie tego znaku interpunkcyjnego. W ten sposób można również wyodrębnić tytuły (choć tu wymiennie stosowana jest też kursywa) lub niektóre elementy nazw własnych. W cudzysłowie umieszcza się także frazy wyróżniane z powodów stylistycznych (na przykład słowa potoczne wplecione do tekstu naukowego) lub określenia ironiczne. Trzeba jednak pamiętać, że jeśli w tego typu zdaniu słowo wyodrębniane w cudzysłowie zbiegnie się z określeniem „tak zwany”, z łapek należałoby zrezygnować. Nie powinniśmy zatem pisać: tak zwany „cudzysłów”, a: tak zwany cudzysłów.

Rodzaje cudzysłowów

Warto także nadmienić, że występuje kilka rodzajów cudzysłowów (różniących się przede wszystkim typograficznie). Najpopularniejszy w polskich publikacjach jest cudzysłów klasyczny: „–”. Często spotykany jest również cudzysłów definicyjny: ‘–’ – jak sama nazwa wskazuje, stosowany do podawania tłumaczenia pojęć. Gdy jednak spotkamy się z sytuacją cytatu w cytacie czy też cudzysłowu w cudzysłowie, trzeba sięgnąć po inny rodzaj zapisu. Wówczas stawia się na tak zwany cudzysłów niemiecki bądź francuski – oba są tworzone za pomocą znaków » oraz «, różni je jedynie to, w którą stronę cytowanej frazy zostaną one skierowane. Jeśli będziemy mieli do czynienia z zapisem „do cytatu”, czyli »cytat«, będzie mowa o cudzysłowie niemieckim. Gdy zaś łapki zostaną skierowane „od cytatu” («cytat»), będziemy mieli do czynienia z cudzysłowem francuskim.

cytowanie - w cudzysłowiu czy w cudzysłowie

Niestety w związku z przenoszeniem się coraz większej części tekstów pisanych z papieru do sieci, w której królują zapisy angielskojęzyczne, coraz częściej spotykamy się z zapisem z łapkami przypominającymi cudzysłów klasyczny, ale znajdującymi się w górze: “–” (często w dodatku w „twardym” kształcie: „–”). Jest to cudzysłów angielski. Część stron internetowych, blogów i forów korzysta (bogom dzięki) z polskich nakładek, w związku z czym umożliwia wstawianie polskich łapek. Gdzieniegdzie jednak (na przykład w przypadku mediów społecznościowych) nie ma jednak takiej możliwości. Mnie osobiście mocno to mierzi, dlatego przygotowując chociażby wpisy na fanpage, staram się zapisać tekst z cudzysłowem w programie, który umożliwia mi wybranie jego kształtu, a dopiero później kopiuję tekst do odpowiedniej witryny. Inni użytkownicy Facebooka starają się natomiast odtworzyć dolny cudzysłów za pomocą dwóch sąsiadujących ze sobą przecinków, tworząc dość koślawy zapis: ,,–”. Proszę, spróbujcie go unikać.